O PROGRAMU
BROJ AKREDITACIJE A-1-114/21
BROJ ODLUKE 153-01-00071/2021-01
Cilj programa je: Prepoznavanje pacijenata sa intolerancijom laktoze; Diferencijaciju različitih kliničkih oblika intolerancije laktoze; Korišćenje različitih mogućnosti dijagnostike primarne intolerancije laktoze; Diferenciranje uzroka sekundarne intolerancije laktoze; Izradu adekvatne eliminacione dijete i adjuvantne terapije intolerancije; Sprečavanje komplikacija restriktivne eliminacione dijete suplementacijom vitamina i minerala.
Dodatne informacije
- Vrsta programa: Elektronski test
- Autor (klikni na ime): Dr Sci med Nevenka Ilić
- Organizator: Strukovno udruženje Akademija javnog zdravlja
- Akreditovan za: Lekare (specijalnost: nije specifikovano), biohemičare, medicinske sestre, zdravstvene tehničare
- Bodovi za korisnika: 5
- Bodovi za autora: 7
- Broj akreditacije: A-1-114/21
- Broj odluke: 153-01-00071/2021-01
- Akreditovan dana: ponedeljak, 1. mart 2021.
- Akreditacija važi još:
- Kratak sadržaj: Enzim laktaza pripada grupi β-galaktozidaza, a nalazi se na luminalnoj površini ćelija suzokože tankog creva u mikrovilusima, a ima ulogu u hidrolizi laktozne β-1-4 glikosilne veze uz oslobađanje glukoze i galaktoze, koje se aktivnim transportom absorbuju u tankom crevu. Ukoliko je aktivnost laktaze smanjena (ispod 50%), odnosno ukoliko unos veće količine laktoze prevazilazi individualnu aktivnost enzima, nerazgrađena laktoza osmotskim efektom izaziva izlazak vode u lumen creva, što povećava brži prelazak sadržaja u debelo crevo, gde se pod dejstvom bakterija debelog creva fermentiše na masne kiseline kratkih lanaca, vodonik, ugljen dioksid i druge gasove. Ovi efekti smanjene aktivnosti laktaze javljaju se nekoliko sati posle konzumiranja mleka, a klinički se manifestuju grčevima u stomaku, nadimanjem, pretakanjem, gasovima i dijarejom.
Kongenitalna intolerancija laktoze (alaktazija) je retka, nasledna bolest koja nastaje usled genskog defekta laktaze-florizin hidrolaze, koji se prenosi autozomno recesivno, a klinički se ispoljava pojavom dijareja, dehidracije i nenapredovanja u težini od rođenja. Hipolaktazija je stanje smanjene aktivnosti laktaze koja neomogućava adekvatno hidrolizovanje laktoze, dok se pod terminom intolerancije laktoze podrazumeva prisustvo hipolaktazije i gastrointenstinalnih simptoma usled poremećaja varenja laktoze. Primarna deficijencija laktaze (adultni tip hipolaktazije) razvija od 2-5. godine života (zbog smanjenja aktivnosti laktaze zavisno od etičke pripadnosti), ali se intolerancija laktoze najčešće klinički dijagnostikuje u uzrastu od 20-40 godina. Sekundarna intolerancija laktoze nastaje usled oštećenja sluzokože tankog creva različite etiologije kao što su: infektivni gastroenteritis, parazitoze, hronične inflamatorne bolesti creva, dugotrajna primena antibiotika ili stanja posle primenjene hemioterapije ili zračenja.
Gastrointenstinalni simptomi kod pacijenata koji su intolerantni na laktozu su bol u stomaku, nadimanje, krčanje creva i gasovi (100%), mučnina i povraćanje (78%), dijareja (70%), konstipacija (30%); a ekstra-intenstinalni simptomi su glavobolja (86%), gubitak koncentracije (82%), bolovi u zglobovima i mišićima (71%), umor (63%) ulceracije u ustima (30%). Klinička ispitivanja, koja se sprovode u cilju potvrde dijagnoze, utvrđivanja aktivnosti laktaze ili uzroka koji je doveo do intolerancije laktoze, su: izdisajni test kojim se meri porast vrednosti vodonika u izdahnutom vazduhu ≥20 ppm unutar tri sata od uzimanja laktoze, PCR detekcija polimorfizma gena za laktaza-florizin hidrolazu 13910S>T, porasta glikemije posle uzetog rastvora laktoze, dok se biopsijom tankog creva se može utvrditi aktivnost enzima laktaze u bioptatu (smanjena aktivnost je <17-20 IU/g), ali se ova procedura sprovodi obično u cilju isključivanja celijakije. Ukoliko su simptomi intolerancije udruženi sa atopijskom bolešću, naročito kod dece, sprovodi se i testiranje alergije na kravlje mleko.
Tretman intolerancije laktoze podrazumeva redukciju unosa namirnica koje sadrže laktozu, kao što su: kravlje, ovčje i kozije mleko, sir, surutka, sladoled, šlag i puter, proizvodi koji sadrže mleko i/ili laktozu u malim količinama (sosevi, majonez, biskviti, čokolade, kolači, instant supe itd). Laktoza se često dodaje kao aditiv u hrani, pa se može naći u mesu, zamrznutom povrću i gotovim jelima. Adjuvantni tretman intolerancije laktoze podrazumeva primenu probiotika koji sadrže sojeve bakterija koje imaju veliku β-galaktozidaznu enzimsku aktivnost, kao i preparata sa laktazom u vidu kapi, tableta i kapsula, čijim se uzimanjem neposredno pre jela (5-30 minuta pre jela) omogućava uzimanje mleka i mlečnih proizvoda bez simptoma intolerancije. - Obavezna literatura: 1. Dr Sci med Nevenka Ilić "Intolerancija laktoze", autorizovano predavanje.
- Dopunska literatura: 1. Fassio F, Facioni MS, Guagnini F. Lactose Maldigestion, Malabsorption, and Intolerance: A Comprehensive Review with a Focus on Current Management and Future Perspectives. Nutrients 2018;10(11); 2. Silberman ES, Jin J. Lactose Intolerance. JAMA. 2019;322(16):1620; 3. Micic D, Rao VL, Rubin DT. Clinical Approach to Lactose Intolerance. JAMA. 2019; 4. Labrie V, Buske OJ, Oh E, et al. Lactase nonpersistence is directed by DNA-variationdependent epigenetic aging. Nat Struct Mol Biol. 2016;23(6):566-573; 5. Asfari MM, Sarmini MT, Kendrick K, Sridhar S, Sifuentes H. The Association Between Inflammatory Bowel Disease and Lactose Intolerance. American Journal of Gastroenterology 2019; 114: p S457.
- Raspoloživo vreme: 3 sata za učenje, 2 sata za rešavanje testa
- Broj pitanja u testu: 50
- Cena: Za članove udruženja besplatno, ostali 1.500 RSD
